Diary no.2

บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 2
วันอังคารที่ 17 มกราคม 2560 เวลา 14.30 - 17.30

บทที่ 1 

ธรรมชาติการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย 

 ธรรมชาติและการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย 

            วัยเด็กตอนต้นหรือช่วงปฐมวัยเป็นช่วงวัยที่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ในการอบรมเลี้ยงดูควรให้ความสนใจและให้ความสำคัญ เพราะเป็นช่วงวัยที่มีความสำคัญที่สุด ต่อการวางรากฐานของชีวิตมนุษย์ เป็นวัยแห่งการก่อเกิดพื้นฐานด้านบุคลิกภาพ ลักษณะนิสัย ความสามารถทางสติปัญญา และความสามารถด้านต่าง ๆ การเข้าใจธรรมชาติและการเรียนรู้

ธรรมชาติของเด็กปฐมวัย

     1. ลักษณะของการยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง

     2. มีความสามารถในขอบเขตจำกัดและแตกต่างกัน

     3. ต้องการการเอาใจใส่ดูแลทั้งด้านร่างกายและจิตใจ

     4. เป็นวัยที่ชอบอิสระ

     5. ชอบแสดงออกและต้องการการยอมรับ

     6. ชอบเล่น

     7. มีช่วงความสนใจสั้น

เด็กปฐมวัย มีธรรมชาติต่างกัน...

     • บางคนเหมือน รถเข็น จำต้องมีคนคอยเข็ญจึงจะเคลื่อน

     • บางคนเหมือน เรือแคนู จำต้องมีคนพาย

     • บางคนเหมือน ว่าว ถ้าไม่มีคนถือสายป่าย ก็จะลอยจากไป

     • บางคนเหมือน ลูกแมว จะพอใจยิ่งขึ้นถ้าได้รับการลูบไล้

     • บางคนเหมือน รถลาก จะใช้ประโยชน์ไม่ได้นอกเสียจากจะมีการลาก

     • บางคนเหมือน ลูกบอลลูน อัดแน่นด้วยลม และคอยแต่จะลอยขึ้น

              เพราะความแตกต่างนี้ ทำให้เราในฐานะครูปฐมวัยที่ต้องจัดทำสื่อการสอนให้สอดคล้องกับเด็กและสามารถนำไปใช้กับเด็กได้อย่างถูกต้องและตรงจุด

การเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

ลักษณะการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

     1. การเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง เป็นการเรียนรู้ที่เด็กได้พบหรือสัมผัสกับประสบการณ์ จากสภาพแวดล้อมโดยการกระทำ การรับรู้ การพบเห็นด้วยตนเอง

     2. การเรียนรู้จากประสบการณ์ทางอ้อม เป็นการเรียนรู้จากการบอกเล่าของบุคคลต่าง ๆ คนใกล้ชิด

ญาติผู้ใหญ่ หรือจากหนังสือ การสังเกตจากตัวแบบ การเลียนแบบ การบอกเล่าให้ฟังจะทำให้เด็กสร้างภาพขึ้นในสมองของตนแทนการเห็นของจริง

ธรรมชาติของการเรียนรู้

                 การเรียนรู้เป็นกระบวนการซึ่งมีขึ้นตอน ดังนี้

     1. มีสิ่งเร้ามาเร้าผู้เรียน

     2. ผู้เรียนรับรู้สิ่งเร้า

     3. ผู้เรียนแปลความหมายของสิ่งเร้าที่รับรู้

     4. ผู้เรียนมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งเร้าตามที่รับรู้และแปลความหมาย

     5. ผู้เรียนสังเกตผลที่เกิดขึ้น

ธรรมชาติและการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

            โดยธรรมชาติของเด็กปฐมวัยรูปแบบของพัฒนาการทางร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา รวมทั้งการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมและเสาะแสวงหาประสบการณ์ จะมีลักษณะที่คล้ายคลึงกันเกือบทุกชาติ ทุกเผ่าพันธุ์ หากแต่สภาพแวดล้อมทั้งทางกายภาพและจิตภาพที่แวดล้อมรอบตัวเด็กนั่นเอง ที่ทำให้อัตราการพัฒนาช้า-เร็วแตกต่างกัน

การจำแนกลักษณะการเรียนรู้ของเด็ก

     ลักษณะที่ 1 การเรียนรู้โดยสัญชาตญาณ

     ลักษณะที่ 2 เป็นการเรียนรู้จากการช่วยเหลือจากพ่อแม่

     ลักษณะที่ 3 การเรียนรู้จากโปรแกรมการพัฒนาพฤติกรรมอย่างมีระบบ

รูปแบบการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

     1. การเรียนรู้โดยใช้ความสามารถในการใช้สายตา เป็นการเรียนรู้ที่เด็กสามารถเปรียบเทียบด้วยสายตา ด้วยการมองเห็นความต่างความ

เหมือน สี ขนาด รูปร่าง และเป็นการเรียนรู้ที่เกิดจากการทำงาน

ประสานสัมพันธ์ของสายตาและกล้ามเนื้อมือ

     2. การเรียนรู้โดยการได้ยิน ได้ฟัง จากการได้ยินได้ฟังเสียงจากที่ต่างๆ หรือจากบุคคล เด็กจะสามารถรู้ที่มาของเสียง สามารถแยกความ

เหมือนความต่างของเสียงได้

     3. การเรียนรู้โดยการใช้ส่วนต่างๆ ของร่างกาย ในการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ของกล้ามเนื้อ

กระบวนการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

                การเรียนรู้เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นตลอดเวลาในช่วงชีวิตของแต่ละคน และช่วงปฐมวัยเป็นช่วงที่มนุษย์สามารถเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ได้ดี โดยพัฒนาการการเรียนรู้ของเด็กสามารถพัฒนาได้สูงสุด เป็นโอกาสทองของการเรียนรู้ของมนุษย์ และเป็นช่วงวัยที่สมองกำลังไวต่อสิ่งกระตุ้น (Sensitive)

               เมื่อเด็กอายุมากขึ้นเด็กจะมีพัฒนาการในการเรียนรู้เพิ่มขึ้นด้วย โดยเด็กปฐมวัยที่มีอายุ 3 - 6 ปีจะมีวิธีเรียนรู้ที่ซับซ้อนมากขึ้นกว่ากลุ่มอายุ 2 - 3 ปี สังเกตได้จากการสัมผัสสิ่งต่างๆแล้ว เด็กใช้การคิด การจินตนาการ การค้นคว้าและลงมือปฏิบัติเพื่อค้นหาสิ่งที่ตนอยากเห็นอยากรู้

ทักษะการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย

1. ทักษะการเรียนรู้ของเด็กอายุ 2-3 ปี

     • มีปฏิกิริยาโต้ตอบง่าย ๆ ได้

     • ดูหนังสือภาพแล้วเรียกชื่อสิ่งที่ดูหรือเห็นจากภาพได้

     • จับคู่สิ่งของได้ โดยรู้ความสัมพันธ์กัน

     • เริ่มเรียนรู้ขนาดใหญ่-เล็ก

     • จับภาพหน้าตาส่วนต่าง ๆ ของตนได้ (ภาพหรือส่องกระจก)

     • บอกได้ว่ากำลังทำอะไรอยู่

     • เริ่มชอบเลียนแบบการทำงานของผู้ใหญ่

     • มีช่วงความสนใจระยะสั้น ๆ เริ่มเรียนรู้และเริ่มเข้าใจสิ่งที่ผู้ใหญ่ชี้แนะ/บอก

     • เริ่มเข้าใจส่วนย่อย ๆ และส่วนรวมของสิ่งที่นำมารวมกัน

2. ทักษะการเรียนรู้ของเด็กอายุ 3-4 ปี

     • สามารถจำสี จับคู่สีเหมือนกันได้มากกว่า 3 สี

     • สามารถเข้าใจเปรียบเทียบขนาด ใหญ่ กลาง เล็กได้

     • วาดภาพอย่างมีความหมาย และบอกชื่อภาพได้

     • ชอบซักถามว่า ทำไม . . . .

     • บอกชื่อ-นามสกุลได้ เมื่อได้รับการสอนให้จำ

   • มีความสนใจช่วงระยะสั้น ๆ พยายามเรียนรู้และเข้าใจสิ่งที่ผู้ใหญ่บอก/สอน และอาจหยุดความสนใจได้ง่าย ๆ

     • มีความเข้าใจเรื่องความคิดรวบยอด/มโนทัศน์ง่าย ๆ

     • เริ่มเข้าใจความหมายของเวลาคร่าว ๆ เช่น เมื่อเช้านี้ เมื่อวานนี้เป็นต้น

3.ทักษะการเรียนรู้ของเด็กอายุ 4-5 ปี

     • สามารถพูดตามเป็นคำสัมผัส ท่องคำสัมผัส และสนุกกับคำที่ออกเสียงซ้ำๆ สัมผัสเสียงและจังหวะ

     • ชี้บอกชื่อสีได้ตั้งแต่ 4-6 สี

     • จับคู่สิ่งของที่ใช้ด้วยกัน หรือสิ่งของประเภทเดียวกันได้

     • วาดภาพคนโดยมีส่วนต่าง ๆ ของคน ตั้งแต่ 2-6 ส่วน

     • และเปรียบเทียบส่วนต่าง ๆของร่างกายได้

     • วาดภาพและบอกชื่อภาพที่วาดได้

     • บอกชื่อสถานที่ที่บ้านตนตั้งอยู่ได้

     • มีช่วงความสนใจยาวขึ้น

     • มีความสนใจในความคิดรวบยอด/มโนทัศน์ดีขึ้น

4.ทักษะการเรียนรู้ของเด็กอายุ 5-6 ปี

     • สามารถเล่าทวนเรื่องที่ได้ยินให้ฟังได้

     • ออกชื่อตัวพยัญชนะ ตัวเลขที่ตนจำได้ อ่านได้

     • นับเลข เข้าใจความหมาย สัญลักษณ์ตัวเลขถึง 10

     • จัดประเภท แยกสิ่งของที่มีคุณลักษณะแตกต่างกันได้

     • รู้จักความหมายของการบอกเวลาได้ชัดเจนถูกต้อง เช่น เมื่อวานนี้ วันนี้ พรุ่งนี้

     • จับอุปกรณ์เครื่องไม้เครื่องมือได้ถนัด

     • มีความสนใจมากขึ้น อดทนเพราะอยากรู้จริง

     • มีความเข้าใจในความคิดรวบยอดดี เข้าใจเหตุการณ์ เหตุ และผล ของสิ่งที่เกิดขึ้นได้

แนวคิดของการเรียนรู้

การเรียนรู้

            กระบวนการที่ทำให้คนเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ความคิด คนสามารถเรียนได้จากการได้ยินการสัมผัส การอ่าน การใช้เทคโนโลยี การเรียนรู้ของเด็กและผู้ใหญ่จะต่างกัน เด็กจะเรียนรู้ด้วยการเรียนในห้อง การซักถาม ผู้ใหญ่มักเรียนรู้ด้วยประสบการณ์ที่มีอยู่ แต่การเรียนรู้จะเกิดขึ้นจากประสบการณ์ที่ผู้สอนนำเสนอ โดยการปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้สอนและผู้เรียน ผู้สอนจะเป็นผู้ที่สร้างบรรยากาศทางจิตวิทยาที่เอื้ออำนวยต่อการเรียนรู้

การเรียนรู้ตามทฤษฎีของนักจิตวิทยา

1.การเรียนรู้ตามทฤษฎีของ BLOOM (BLOOM'S TAXONOMY)

             Bloom ได้แบ่งการเรียนรู้ออกเป็นสามด้านคือ ด้านสติปัญญา ด้านร่างกาย และด้านจิตใจ โดยนำหลักการนี้จำแนกเป็นจุดมุ่งหมายทางการศึกษาเรียกว่า Taxonomy of Educational objectives ซึ่งถ้าจำแนกเป็นจุดมุ่งหมายทางการศึกษาเราแบ่งเป็นด้านพุทธิพิสัย จิตพิสัย ทักษะพิสัย ดังนี้

การเรียนรู้ตามทฤษฎีของ bloom's taxonomy

1.พุทธิพิสัย (Cognitive Domain) 

            พุทธิพิสัย (Cognitive Domain) คือ พฤติกรรมด้านสติปัญญาและความคิด โดยได้แบ่งระดับการเรียนรู้ออกเป็น 6 ระดับ ประกอบด้วย

     1 ความรู้ (Knowledge) เป็นความสามารถในการจดจำแนกประสบการณ์ต่างๆ และระลึกเรื่องราวนั้นๆ ออกมาได้ถูกต้องแม่นยำ

     2. ความเข้าใจ (Comprehension) เป็นความสามารถบ่งบอกใจความสำคัญของเรื่องราวโดยการแปลความหลัก ตีความได้ สรุปใจความสำคัญได้ ซึ่งเป็นระดับล่างสุด

     3. การนำความรู้ไปประยุกต์ (Application) เป็นความสามารถในการนำหลักการ กฎเกณฑ์และวิธีดำเนินการต่างๆของเรื่องที่ได้รู้มา นำไปใช้แก้ปัญหาในสถานการณ์ใหม่ได้

     4. การวิเคราะห์ (Analysis) เป็นความสามารถในการแยกแยะเรื่องราวที่สมบูรณ์ให้กระจายออกเป็นส่วนย่อยๆ ได้อย่างชัดเจน

     5. การสังเคราะห์ (Synthesis) เป็นความสามารถในการผสมผสานส่วนย่อยเข้าเป็นเรื่องราวเดียวกัน

     6. การประเมินค่า (Evaluation) เป็นความสามารถในการวินิจฉัย   หรือตัดสินกระทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดลงไป

2. จิตพิสัย (Affective Domain) (พฤติกรรมด้านจิตใจ)

            จิตพิสัย (Affective Domain) คือ พฤติกรรมด้านจิตใจจะประกอบด้วย พฤติกรรมย่อยๆ 5 ระดับ ได้แก่

     1.การรับรู้

     2.การตอบสนอง

     3.การเกิดค่านิยม

     4.การจัดระบบ

     5.บุคลิกภาพ

3.ทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) (พฤติกรรมด้านกล้ามเนื้อประสาท)

             ทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) คือ พฤติกรรมด้านกล้ามเนื้อประสาท พฤติกรรมที่บ่งถึงความสามารถในการปฏิบัติงานได้อย่างคล่องแคล่วชำนิชำนาญ ซึ่งแสดงออกมาได้โดยตรงโดยมีเวลาและคุณภาพของงานเป็นตัวชี้ระดับของทักษะประกอบด้วย 5 ขั้น ดังนี้

     1.การรับรู้

     2.กระทำตามแบบ

     3.การหาความถูกต้อง

     4.การกระทำอย่างต่อเนื่องหลังจากตัดสินใจ

     5. การกระทำได้อย่างเป็นธรรมชาติ

2.การเรียนรู้ตามทฤษฎีของเมเยอร์ (MAYOR)

             ในการออกแบบสื่อการเรียนการสอน การวิเคราะห์มีความจำเป็นและเป็นสิ่งสำคัญ และตามด้วยจุดประสงค์ของการเรียน โดยแบ่งออกเป็น 3 ส่วนย่อย ๆ ด้วยกัน ประกอบด้วย

     1. พฤติกรรมควรชี้ชัดและสังเกตได้

     2. เงื่อนไขพฤติกรรมสำเร็จได้ควรมีเงื่อนไขในการช่วยเหลือ

     3. มาตรฐาน พฤติกรรมที่ได้นั้นสามารถอยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด

3.การเรียนรู้ตามทฤษฎีของบรูเนอร์ (BRUNER)

     1. ความรู้ถูกสร้างหรือหล่อหลอมโดยประสบการณ์

     2. ผู้เรียนมีบทบาทรับผิดชอบในการเรียน

     3. ผู้เรียนเป็นผู้สร้างความหมายขึ้นมาจากแง่มุมต่าง ๆ

     4. ผู้เรียนอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นจริง

     5. ผู้เรียนเลือกเนื้อหาและกิจกรรมเอง ซึ่งเนื้อหาควรถูกสร้างในภาพรวม

4.การเรียนรู้ตามทฤษฎีของไทเลอร์ (TYLOR)

     1. ความต่อเนื่อง (continuity) คือ ในวิชาทักษะ ต้องเปิดโอกาสให้มีการฝึกทักษะในกิจกรรมและประสบการณ์บ่อยๆ และต่อเนื่องกัน

     2. การจัดช่วงลำดับ (sequence) คือ  การจัดสิ่งที่มีความง่าย ไปสู่สิ่งที่มีความยาก ดังนั้นการจัดกิจกรรมและประสบการณ์ ให้มีการเรียงลำดับก่อนหลัง เพื่อให้ได้เรียนเนื้อหาที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้น

     3. บูรณาการ (integration) คือ การจัดประสบการณ์ควรเป็นในลักษณะที่ช่วยให้ผู้เรียน ได้เพิ่มพูนความคิดเห็นและได้แสดงพฤติกรรมที่สอดคล้องกัน เนื้อหาที่เรียนเป็นการเพิ่มความสามารถทั้งหมด ของผู้เรียนที่จะได้ใช้ประสบการณ์ได้ในสถานการณ์ต่างๆ กัน ประสบการณ์การเรียนรู้ จึงเป็นแบบแผนของปฏิสัมพันธ์ (interaction) ระหว่างผู้เรียนกับสถานการณ์ที่แวดล้อม

5. ทฤษฎีการเรียนรู้ 8 ขั้น ของกาเย่ (GAGNE)

     1. การจูงใจ (Motivation Phase)

     2. การรับรู้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ (Apprehending Phase)

     3. การปรุงแต่งสิ่งที่รับรู้ไว้เป็นความจำ ( Acquisition Phase)

     4. ความสามารถในการจำ (Retention Phase)

     5. ความสามารถในการระลึกถึงสิ่งที่ได้เรียนรู้ไปแล้ว (Recall Phase)

     6. การนำไปประยุกต์ใช้กับสิ่งที่เรียนรู้ไปแล้ว (Generalization Phase)

     7. การแสดงออกพฤติกรรมที่เรียนรู้ ( Performance Phase)

     8. การแสดงผลการเรียนรู้กลับไปยังผู้เรียน (Feedback Phase)

พัฒนาการของเด็กปฐมวัย

             เด็กปฐมวัย เป็นวัยพื้นฐานในการเตรียมความพร้อมที่จะก้าวเข้าสู่การพัฒนาของชีวิต เด็กจะเริ่มพัฒนาลักษณะความเป็นตัวของตัวเอง ให้ความสนใจในสิ่งรอบตัว และชอบตั้งคำถามในเรื่องต่าง ๆ เด็กจะพยายามและต้องการช่วยเหลือตนเอง

ความหมายของพัฒนาการ

     • วอร์ทแมน และลอฟทัส (Wortrman and Loftus, 1992,) อธิบายว่า พัฒนาการเป็นแบบแผนการเจริญเติบโตและเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมทุกด้านของบุคคลนับตั้งแต่กำเนิดชีวิตจนถึงวัยชรา

     • รักตวรรณ ศิริถาพร (2548) ได้กล่าวว่า พัฒนาการเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เชื่อมโยงกันไปในทุก ๆ ด้าน ของมนุษย์ นับตั้งแต่ปฏิสนธิจนกระทั่งตายซึ่งมีทิศทางการเปลี่ยนแปลงที่แน่นอน และสามารถทำนายได้

     • กระบวนการของการเจริญเติบโตที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นระบบระเบียบ ต่อเนื่องตามลำดับขั้นนำไปสู่การพัฒนาทางคุณภาพ พัฒนาการของมนุษย์เป็นการเปลี่ยนแปลงทางด้านการเจริญเติบโต ควบคู่กับการพัฒนาทางคุณภาพ อารมณ์ สติปัญญาและสังคม

ลักษณะของพัฒนาการ

             ลักษณะของพัฒนาการ คือการเข้าใจวิถีชีวิตในวัยเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึงอายุ 6 ปี

     • พัฒนาการเป็นกระบวนการที่ต่อเนื่องกัน

     • การพัฒนาจะมีทิศทางของพัฒนาการที่แน่นอน

     • การพัฒนาจะมีทิศทางของพัฒนาการที่แน่นอน

     • พัฒนาการเริ่มจากส่วนบนไปสู่ส่วนล่าง (Cephalo - caudal direction)

     • พัฒนาการเริ่มจากแกนกลางของลำตัว ไปสู่อวัยวะส่วนข้างที่ไกลออกไป (Proximo distal direction)

     • พัฒนาการจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างมีแบบแผนและเป็นขั้นตอนไม่มีการข้ามขั้น

     • อัตราพัฒนาการของเด็กแต่ละคนจะแตกต่างกัน

     • ความก้าวหน้าของพัฒนาการ

     • พัฒนาการจะมีความสัมพันธ์กัน

     • พัฒนาการส่วนต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นของร่างกายมีอัตราในการพัฒนาไม่เท่ากัน

     • พัฒนาการของเด็กแต่ละวัยจะมีลักษณะเฉพาะ

     • พัฒนาการของมนุษย์มีความแตกต่างกัน

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการเด็กปฐมวัย

     1. บุคคลภายในครอบครัว ประกอบด้วยพ่อ แม่พี่น้อง หรือญาติใกล้ชิดที่มีส่วนเกี่ยวข้อง

     2. บุคคลภายนอกครอบครัว ประกอบด้วยผู้ดูแลเด็ก ครู เพื่อน ๆ ตลอดจนอิทธิพลของสังคมโดยผ่านสื่อต่าง ๆ

พัชรี สวนแก้ว (2536) ได้กล่าวถึงปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการของเด็กไว้ดังนี้

     • อาหาร

     • อากาศที่บริสุทธิ์และแสงแดด

     • เชื้อชาติ

     • เพศ

     • ต่อมต่าง ๆ ของร่างกาย

     • สติปัญญา

     • การบาดเจ็บและโรคภัยไข้เจ็บ

     • ตำแหน่งในครอบครัว       

การจัดกิจกรรมเพื่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย

     1. กิจกรรมที่จัดควรคำนึงถึงตัวเด็กเป็นสำคัญ

     2. กิจกรรมที่จัดควรมีทั้งกิจกรรมที่ให้เด็กทำเป็นรายบุคคล กลุ่มย่อยและกลุ่มใหญ่

     3. กิจกรรมที่จัดควรมีความสมดุล

     4. ระยะเวลาในการจัดกิจกรรมควรเหมาะสมกับวัย

     5. กิจกรรมที่จัดควรเน้นให้มีสื่อของจริงให้เด็กได้มีโอกาสสังเกต

              นอกจากนี้การจัดกิจกรรมควรยึดหลักพัฒนาการและคุณลักษณะตามวัยของเด็กปฐมวัย  ตามสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2550 ดังนี้

ด้านร่างกาย

ด้านอารมณ์ จิตใจ และสังคม

ด้านสติปัญญา

ลักษณะการจัดกิจกรรมผ่านการเล่น

     • กิจกรรมเสรี เป็นกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้เด็กเล่นตามมุมการเล่นหรือมุมประสบการณ์หรือศูนย์การเรียนที่จัดไว้ภายในห้องเรียน

     • กิจกรรมสร้างสรรค์ เป็นกิจกรรมที่ช่วยเด็กให้แสดงทางอารมณ์ ความรู้สึก ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และจินตนาการโดยใช้ศิลปะ

     • กิจกรรมการเคลื่อนไหวและจังหวะ เป็นกิจกรรมที่จัดให้เด็กได้พัฒนาทักษะด้านร่างกาย ฝึกกระบวนการทำงานของสมอง

     • กิจกรรมเสริมประสบการณ์ เป็นกิจกรรมที่มุ่งเน้นให้เด็กได้พัฒนาทักษะการเรียนรู้ฝึกการ ทำงานและอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มทั้งกลุ่มย่อยและกลุ่มใหญ่ กิจกรรมที่จัดมุ่งฝึกให้เด็กได้มีโอกาส ฟัง พูด สังเกต คิด แก้ปัญหาใช้เหตุผลและฝึกปฏิบัติ

      • กิจกรรมกลางแจ้ง เป็นกิจกรรมที่จัดให้เด็กได้มีโอกาสออกไปนอกห้องเรียนเพื่อออกกำลังเคลื่อนไหวร่างกายและแสดงออกอย่างอิสระ

      • เกมการศึกษา เป็นเกมการเล่นที่ช่วยพัฒนาสติปัญญามีกฎเกณฑ์กติกาง่าย ๆ เด็กสามารถเล่นคนเดียวหรือเล่นเป็นกลุ่มได้

การจัดกิจกรรมการเล่นสำหรับเด็กปฐมวัย

ลักษณะพฤติกรรมการเล่นของเด็กปฐมวัย

     • พฤติกรรมการเล่นของเด็กวัย 0 – 1 ปี เด็กวัยนี้ในช่วงแรกเกิด - 3 เดือน จะยังไม่สนใจกับการเล่นมากนัก แต่เด็กจะเริ่มพัฒนาประสาทสัมผัสการมองเห็นและได้ยิน การแขวนของเล่นที่สดใสที่แกว่งไกวแล้วมีเสียงกรุ๋งกริ๋งช่วยให้เด็กกรอกสายตา ฝึกการมองเห็นและการฟังได้สังเกตความเคลื่อนไหว

     • พฤติกรรมการเล่นของเด็กวัย 1 - 2 ปี ปีเด็กวัยนี้เริ่มเดินได้เองบ้างแม้จะไม่มั่นคงนัก แต่ก็ชอบเกาะเครื่องเรือนเดินจากที่หนึ่งไปยังอีกทีหนึ่งทำให้ได้เรียนรู้ถึงระยะทาง และฝึกการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อต่าง ๆ

     • พฤติกรรการเล่นของเด็กวัย 2 - 4 ปี เด็กวัยนี้อยากรู้อยากเห็นทุกสิ่งทุกอย่าง เด็กเคลื่อนไหวได้คล่องขึ้น และทรงตัวได้ดี เพราะกล้ามเนื้อแขนขาแข็งแรงมากขึ้น ทำให้ชอบเล่นที่ออกแรงมากๆ

     • พฤติกรรมการเล่นของเด็กวัย 4-6 ปี เด็กวัยนี้มีความพร้อมในด้านต่าง ๆ มากขึ้น มีการเคลื่อนไหวของร่างกายคล่องแคล่วขึ้นชอบเล่นกลางแจ้งกับเครื่องเล่นสนาม

การจัดกิจกรรมการเล่นที่เหมาะสมกับเด็กปฐมวัย

     • กิจกรรมการเล่นของเล่นสำหรับเด็กวัย 0 - 1 ปี เด็กวัยนี้จะเรียนรู้จากการกระตุ้นประสาทสัมผัสให้เกิดการรับรู้และตอบสนองสิ่งเร้ารอบตัวจากผู้อยู่ใกล้ชิด

     • กิจกรรมการเล่นและของเล่นสำหรับเด็ก 1 - 2 ปี เด็กวัยนี้จะเรียนรู้จากการใช้ประสาทสัมผัสในการรับรู้ และมีการกระทำซ้ำ ๆ แบบลองผิดลองถูกกับส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย กิจกรรมการเล่นที่ควรจัดให้การเล่นสำรวจที่ใช้ประสาทสัมผัส และการเคลื่อนไหวอวัยวะต่าง ๆ

     • กิจกรรมการเล่นและของเล่นสำหรับเด็กวัย 2 - 4 ปี เด็กวัยนี้จะเรียนรู้จากการสังเกต เลียนแบบและซักถามทำความรู้จักกับสิ่งต่างๆ รอบตัวจากผู้ใหญ่

   • กิจกรรมการเล่นและของเล่นสำหรับเด็กวัย 4 - 6 ปี เด็กวัยนี้จะเรียนรู้จากการใช้ภาษาสื่อความหมายความเข้าใจกับผู้อื่น และการใช้เหตุผลในการทำความเข้าใจกับสิ่งต่างๆ 

ประโยชน์ของการจัดกิจกรรม

             เด็กปฐมวัย เป็นวัยที่ต้องการออกมาสัมผัสกับโลกภายนอกมากขึ้นเริ่มมีสังคมนอกบ้าน เด็กจะเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ รอบตัวด้วยความกระตือรือร้น อยากรู้อยากเห็น และมักมีจินตนาการ ของตนเอง เด็กจะเรียนรู้ภาษาและคำพูดได้เร็ว ชอบเลียนแบบในขณะเดียวกันก็ต้องการอิสระ อยากพึ่งตนเอง และต้องการทำกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง กิจกรรมของเด็กปฐมวัยจึง มีความสำคัญมาก

ที่มา : เอกสารการสอน โดยอาจารย์กฤตธ์ตฤณน์ ตุ๊หมาด

เรียบเรียง : นางสาวนพเก้า โมลาขาว นักศึกษาสาขาการศึกษาปฐมวัย

ความรู้ที่ได้รับ

             ได้รู้ถึงธรรมชาติการเรียนรู้ของเด็กปฐมวัย ลักษณะการเรียนรู้ ปัจจัย พัฒนาการ การจัดกิจกรรมต่างๆ ของเด็กปฐมวัย ผ่านการเล่น เพื่อพัฒนาเด็กได้อย่างตรงจุดและให้เด็กได้เรียนรู้อย่างมีจุดหมาย

การนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ 

1. ทำให้เรารู้ และเข้าใจถึงธรรมชาติการเรียนรู้และธรรมชาติของเด็กปฐมวัยมากยิ่งขึ้น

2. เมื่อเรารู้และเข้าใจแล้ว ในฐานะที่เราเป็นครูปฐมวัยเราต้องจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาเด็กให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่สมบูรณ์แบบ

การประเมินผล

1. ตนเอง : ตั้งใจเย็น จดความรู้

2. เพื่อน : ตั้งใจเรียน สนุกกับสิ่งที่อาจารย์สอน

3. อาจารย์ : สอนดี เสียงพูดของอาจารย์ก็น่าฟัง